Η πρόληψη του Ξενοκράτη 

Γράφει ο Έκτορας Ίκιου

Ο Ξενοκράτης ένας από τους πιο πιστούς μαθητές και συνεχιστές του Πλάτωνα έδωσε το όνομα του στο σύστημα αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του Ελληνικού Κράτους.

Το έργο του Ξενοκράτη στηριζόταν στην λογική, στη μελέτη των τρόπων συλλογισμού (εκείνων που ισχύουν, καθώς και των εσφαλμένων), όπως και η χρήση έγκυρων συλλογισμών. Τη γνωσιολογία δηλαδή, τον κλάδο της φιλοσοφίας που μελετάει την ουσία, τις μορφές, τις πηγές, τις δυνατότητες, την αξία και τα όρια της αληθινής γνώσης του εξωτερικού κόσμου. Τα μαθηματικά την επιστήμη που μελετά θέματα που αφορούν την ποσότητα (αριθμούς), τη δομή (γεωμετρικά σχήματα) ,το χώρο, τη μεταβολή, τις σχέσεις όλων των μετρήσιμων αντικειμένων της πραγματικότητας και της φαντασίας μας.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το όνομα του Ξενοκράτη ταιριάζει απόλυτα σε ένα σχέδιο αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών καθώς η λογική και τα μαθηματικά βοηθάνε πολύ στην κατανόηση των φαινομένων που οδηγούν σε ακραίες καταστάσεις και θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές και τις περιουσίες των πολιτών.

Με αφορμή την τελευταία βιβλική καταστροφή που πέρασε η χώρα μας που στοίχισε την ζωή σε δεκάδες συμπολίτες μας και κατέστρεψε την περιουσία εκατοντάδων ακόμα άρχισα να σκέφτομαι αν θα μπορούσαν όλοι τους να είχαν σωθεί, αν θα μπορούσε το κράτος να είχε μάθει από τα λάθη του (πυρκαγιά 2007, πλημμύρες κ.α), αν εμείς οι πολίτες είχαμε συλλογιστεί τα δικά μας λάθη και γενικά τι έφταιξε ή ακόμα καλύτερα τι παραλείψαμε. Με σε όλη αυτή την στεναχώρια την θλίψη και τον θυμό μου, θυμήθηκα το σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», το οποίο έχουν περάσει χρόνια από την τελευταία φορά που το διάβασα αλλά αποτελεί ένα εργαλείο πολύ χρήσιμο για την πολιτική προστασία της χώρας. Διαβάζοντάς το αμέσως καταλαβαίνει κάποιος τι έφταιξε, τι δεν πήγε καλά και φτάσαμε σε αυτήν την καταστροφή, μία λέξη είναι αρκετή και επαναλαμβάνεται πολλές φορές «πρόληψη». Θα δεχτώ ότι ήταν ένα ακραίο φαινόμενο που εκδηλώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεν μπορούσαν να γίνουν πολλά πράγματα για να προστατευθεί ο κόσμος και οι περιουσίες τους αλλά δεν μπορώ να δεχτώ με τίποτα ότι άφησαν το δάσος και όλο το οικιστικό συγκρότημα χωρίς καμία πρόληψη χωρίς κανέναν σχεδιασμό.

Ποιοι έχουν την ευθύνη για την πρόληψη; Η απάντηση είναι εύκολη όλος ο κρατικός μηχανισμός από τα υπουργεία, τις Αντιπεριφέρειες (παλαιότερα Νομαρχίες), τους Δήμους με τις υπηρεσίες τους (θα τους δούμε παρακάτω) και τους πολίτες (γιατί και οι πολίτες είμαστε υπεύθυνοι). Την μεγαλύτερη ευθύνη την έχει το Υπουργείο Εσωτερικών στο οποίο ανήκει η Γενική γραμματεία πολιτικής προστασίας που είναι υπεύθυνη για την πρόληψη, τον συντονισμό, την οργάνωση όλων των κρατικών φορέων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ακραίων φαινομένων. Τα Υπουργεία που είναι υπεύθυνα για  την υλοποίηση μεγάλων αντιπυρικών και αντιπλημμυρικών έργων και με την χρησιμοποίηση του εξειδικευμένου προσωπικού τους τον έλεγχο για παραλείψεις και αυθαιρεσίες και την άμεση αποκατάστασή τους.

Πόσο φταίνε οι πολίτες; Η απάντηση στο ερώτημα είναι περίπλοκη όπως περίπλοκα είναι πολλά πράγματα στη χώρα μας, παρ’ όλα αυτά το κουβάρι θα το ξετυλίξουμε σιγά σιγά. Ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια στην πρόληψη είναι η παιδεία και δυστυχώς εδώ η χώρα μας παίρνει μηδέν. Κάποιες αξίες και κάποιους κανόνες επιβίωσης θα έπρεπε να τα διδασκόμαστε από μικρές ηλικίες, να γίνονται κτήμα μας και τρόπος ζωής, δεν δέχομαι το «ο νεοέλληνας είναι ξερόλας και δεν ακούει», κάποιοι τον έμαθαν να είναι έτσι γιατί τους βόλευε.

Το σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» προβλέπει ότι το Υπουργείο παιδείας πρέπει να εκπαιδεύει τους μαθητές όλων των βαθμίδων σε θέματα αυτοπροστασίας από κινδύνους καταστροφικών φαινομένων. Θα έπρεπε να υπάρχει μάθημα, θα έπρεπε να υπάρχει μια συγκεκριμένη ύλη που να διδάσκετε υποχρεωτικά, θα έπρεπε να πραγματοποιούνται ημερίδες και πολλές ασκήσεις. Τώρα αν κάποιος μου πει όλα αυτά γίνονται, συγνώμη αλλά εγώ δώδεκα χρόνια στο σχολείο και 4 στο πανεπιστήμιο πέρα από το τι κάνουμε σε περίπτωση σεισμού εντός του σχολείου δεν έμαθα τίποτε άλλο για την αντιμετώπιση καταστροφικών φαινομένων.

Φταίνε γιατί χτίζουν αυθαίρετα σπίτια μέσα σε δάση και σε ρέματα αλλά ποιος τους δίνει άδειες για να χτίσουν, μόνοι τους τις παίρνουν; Όχι, τους τις δίνει το κράτος. Βέβαια με την κατάλληλη παιδεία και αυτό θα είχε περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό.

Οι πολίτες φταίνε όταν χτίζουν σπίτια σε δασικές εκτάσεις και περιοχές με πυκνή βλάστηση και δεν λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα πυρασφάλειας, όταν δεν κατασκευάζουν τα σπίτια τους με αντιπυρικές προδιαγραφές και δεν τοποθετούν συστήματα πυροπροστασίας, μπορεί να κοστίζουν αλλά σίγουρα λιγότερο από την ζωή μας. Όταν δεν καθαρίζουν τον χώρο τους από εύφλεκτα υλικά και δεν περιποιούνται σε συνεργασία με τα δασαρχεία και τους δήμους τα δέντρα που είναι εντός αλλά και εκτός των ιδιοκτησιών τους και τους κήπους τους, δεν μπορούν όλα να τα κάνουν οι άλλοι πρέπει να βοηθάμε και εμείς.

Πόσο φταίει η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Αντιπεριφέρειες και Δήμοι); Η πραγματικότητα είναι ότι το μεγαλύτερο βάρος της πρόληψης πέφτει στην τοπική αυτοδιοίκηση καθώς αυτή είναι υπεύθυνη για την περιοχή της, αυτή γνωρίζει καλύτερα από την Κεντρική Εξουσία τα προβλήματα των κατά τόπους περιοχών, τις ελλείψεις, τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες τους. Είναι υπεύθυνη για τα σχέδια πόλεως, για τις δημιουργίες αντιπυρικών ζωνών, για την συντήρησή τους, είναι υπεύθυνη να ελέγχει για την νομιμότητα όλων των κτισμάτων (άσχετα αν με την ανοχή τους χτίζονται όλα τα αυθαίρετα), είναι υπεύθυνη για το Σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» της κάθε περιοχής να είναι σωστά οργανωμένο και να εστιάζει πάνω στα πραγματικά προβλήματα και στην αντιμετώπισή τους. Είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση των πολιτών για τους κινδύνους και την αντιμετώπιση τους για τις ευθύνες τους και για τον τρόπο με τον οποίο όλοι μαζί μπορούν να συμμετάσχουν στην αντιμετώπισή τους σαν μια ομάδα, είναι υπεύθυνη για την εκπαίδευσή του προσωπικού τους πάνω σε όλα τα σχέδια. Οφείλει να ερευνά τα πιο ακραία σενάρια και το πώς μπορούν να δράσουν καλύτερα και όλα αυτά να τα εφαρμόζει μέσω ασκήσεων. Οφείλει να έχει σχέδια εκκενώσεως πόλεων με επαρκείς εξόδους διαφυγής τόσο των οχημάτων όσο και του κόσμου που θα φεύγει περπατώντας. Τι υπήρχε απ’ όλα αυτά στην Αθήνα εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι δεν υπήρχε καμία πρόληψη.

Βέβαια όλα αυτά για να γίνουν χρειάζονται κονδύλια από το κράτος και μελέτες, τις οποίες μπορούν να αναλάβουν σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση τα πανεπιστήμια της χώρας μας (τα οποία είναι από τα καλύτερα παγκοσμίως) με ελάχιστο κόστος. Η τοπική αυτοδιοίκηση πολλές φορές είναι ο ζητιάνος τους κράτους, σχέδια ετοιμάζονται και χάνονται στα γρανάζια της γραφειοκρατίας ή στην έλλειψη κονδυλίων. Ίσως έφτασε ο καιρός σύμφωνα και με την πρόταση του δ – πολιτική επανάσταση για την ανεξαρτησία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ελέγχει μόνη της τα κονδύλια της, να κάνει τα έργα που είναι απαραίτητα για τον τόπο και να μην τα περιμένει όλα από την κεντρική διοίκηση, με λίγα λόγια να αναλάβει τις ευθύνες της. Από την άλλη πλευρά, το κράτος οφείλει να ελέγχει τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις αν κάνουν ότι ορίζουν οι νόμοι του κράτους και να τις παραπέμπουν στην δικαιοσύνη για την απόδοση των ευθυνών σε περίπτωση παρανομίας τους.

Φταίει η Γραμματεία Πολιτικής προστασίας; Η πικρή αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρονιά η πολιτική προστασία έχει μείνει μόνο στον συντονισμό την ώρα της κρίσης, την ώρα δηλαδή που τις περισσότερες φορές όλα έχουν κριθεί ή έχουν πάρει τον δρόμο τους. Το αν τα καταφέρνει καλά κρίνεται εκ του αποτελέσματός και το αποτέλεσμα τις περισσότερες των περιπτώσεων έχει νεκρούς, επομένως όχι δεν έχει καταφέρει τίποτε, είναι δε ο αρνητικός παράγοντας. Το χειρότερο είναι ότι ενώ όπως θα έλεγε ο Ξενοκράτης πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα στελέχη της πολιτικής προστασίας την λογική και να επικεντρωθούν  στη μελέτη εκείνων που ισχύουν, καθώς και των εσφαλμένων, με απώτερο σκοπό την  έγκυρων συλλογισμών, επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη δεν λαμβάνουν υπόψη την πρόληψη. Καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις λένε. Ε, αυτό δεν γίνεται στη χώρα μας, επομένως καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι διοικούμαστε από ανίκανους και μάλιστα η ανικανότητα μας φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε το χάρτη επικινδυνότητας που βγάζει κάθε μέρα η πολιτική Προστασία που περιλαμβάνει επιστημονικά ευρήματα και είναι ένα χρήσιμο εργαλείο πρόληψης για τις κρατικές υπηρεσίες αντί να είναι απόρρητος, είναι δημόσιος σαν να λέμε στους εμπρηστές αύριο σε εκείνη την περιοχή μπορείς να βάλεις φωτιά διότι ευνοούν οι συνθήκες.

Δυστυχώς η πρόληψη απουσίαζε παντελώς στις 23 Ιουλίου 2018, ο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» έμεινε στα χαρτιά ή καλύτερα εφαρμόστηκε από ένα σημείο και μετά, αφού δηλαδή θρηνήσαμε 88 ψυχές. Μην κρύψετε τα μαύρα διότι όσο όλοι αυτοί που έχουν τις τύχες της χώρας στα χέρια τους, λένε ότι τα έκαναν όλα τέλεια, τότε θα θρηνήσουμε ξανά θύματα. Δεν έκαναν τίποτε τέλεια απλά τα έκαναν από την αρχή όλα λάθος και μετά έτρεχαν πίσω από τα λάθη τους για να διορθώσουν ότι μπορούσαν να διορθώσουν. Η προστασία των δασών είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα αλλά πάντα κάποιος φταίει για τις πυρκαγιές, το θέμα είναι τι κάνουμε όλοι για την πρόληψη των καταστροφών τους.