Οι μηχανορραφίες Άγγλων και Γάλλων στην έναρξη της Επανάστασης του 1821 

Η έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης έπιασε εξ’ απήνης τις Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες την εποχή εκείνη αναζητούσαν τρόπους καταστολής άλλων απελευθερωτικών κινημάτων στην Ιταλία. Η ανδρεία και οι πολεμικές επιτυχίες των Ελλήνων επαναστατών ανησύχησαν τις επίσημες Ευρωπαϊκές ηγεσίες, ενώ στον αντίποδα έβρισκαν μεγάλη απήχηση και στήριξη στους λαούς των χωρών αυτών.

Ιδιαίτερα για τους Άγγλους, μια ανεξάρτητη Ελλάδα, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε τεράστια ναυτική δύναμη, ήταν καθαρή απειλή για τα οικονομικά τους συμφέροντα. Έτσι, από το τέλος του 1ου έτους της Επανάστασης, οργάνωσαν (όπως και οι άλλες δυνάμεις πλην της Ρωσίας) ένα άριστο δίκτυο πληροφοριών, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο φάσμα πρακτόρων στην Ελλάδα.

Το εν λόγω δίκτυο είχε τη βάση του στα Επτάνησα, καθώς από εκεί περνούσε αναγκαστικά το ταχυδρομείο για όλη την Ευρώπη. Με την ευφυή κάλυψη του υγειονομικού ελέγχου των καραβιών στα λοιμοκαθαρτήρια, οι Άγγλοι απέκτησαν πλήρη πρόσβαση στην αλληλογραφία, με υπαλλήλους ειδήμονες στην αποσφράγιση επιστολών και φυσικά ειδικών στην αποκρυπτογράφηση. 

Έτσι, η Αγγλική κυβέρνηση γνώριζε τα πάντα ευθύς εξαρχής, τόσο για τις στρατηγικές κινήσεις και επαφές του Ιωάννη Καποδίστρια αλλά και των οπλαρχηγών του επαναστατικού κινήματος, όσο φυσικά και για τις κινήσεις των υπολοίπων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που ενδιαφέρονταν να εδραιώσουν την δική τους παρουσία στη νέα ανακατάταξη δυνάμεων.

Μελετούσαν προσεκτικά τις πρωτοβουλίες των αντιπάλων τους, καθώς και όλες τις παρασκηνιακές συμμαχίες των ενδιαφερόμενων, έτσι ώστε να έχουν τον πλήρη έλεγχο των κινήσεων αλλά και τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης και αλλαγής των δεδομένων.

Στην ίδια εξίσωση ωστόσο, μπήκαν δυναμικά και οι Γάλλοι, οι οποίοι βλέποντας να θίγονται πιθανόν τα δικά τους στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα, έστησαν τον δικό τους μηχανισμό πληροφοριών, με πρόσχημα την αναγκαστική καραντίνα των πλοίων. 

Έτσι οι δύο Μεγάλες Δυνάμεις, προσπαθώντας να εξουδετερώσουν η μία την επιρροή της άλλης, στήριξαν έμμεσα τα φιλελληνικά κινήματα, περιμένοντας να δουν προς τα που θα γείρει η ζυγαριά για να δράσουν ανάλογα.

Ο πυρήνας της Ελληνικής Επανάστασης, που είχε ως μοναδικό κίνητρο την ολοκληρωτική απελευθέρωση από τους Οθωμανούς και μοναδικό όπλο την αξιοθαύμαστη γενναιότητα των Ελλήνων οπλαρχηγών, μπήκε σύντομα κάτω από την ομπρέλα ξένων πατρώνων, ίσως επειδή ενδόμυχα γνώριζαν πάντα ότι το ελεύθερο Ελληνικό Πνεύμα θα οδηγούσε νομοτελειακά στην συγκρότηση μιας υπερδύναμης!

200 χρόνια σχεδόν μετά, εξακολουθεί να παραμένει το δικό μας κρυφό όνειρο… 

• Ζωή Βελέντζα