Ο Παντελής Σαββίδης, αναλύοντας την πολιτική κατάσταση σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Το επικίνδυνο αδιέξοδο», (http://www.pontos-news.gr/article/215280/epikindyno-adiexodo), διαπιστώνει ένα επικίνδυνο και δυσεπίλυτο αδιέξοδο στην ελληνική κοινωνία. Εκτιμά ότι πρέπει να ιδρυθεί ένα νέο κόμμα το οποίο να αποτελέσει μια εναλλακτική πειστική λύση στη Νέα Δημοκρατία, και να ισορροπήσει την παντοδυναμία της.
Αρχικά προσάπτει στη Νέα Δημοκρατία τον διαχρονικά κακό χειρισμό του Κυπριακού, εντούτοις προβλέπει τη συνέχιση της κυριαρχίας της στο «πολιτικό γήπεδο», λόγω έλλειψης ικανού αντιπάλου. Θεωρεί δε ότι η αριστερά περνάει σοβαρή κρίση ταυτότητας και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ, που ως αξιωματική αντιπολίτευση «δεν μπορεί να διαμορφώσει σαφή ταυτότητα και τείνει να θρυμματιστεί», λόγω της κυβερνητικής του αποτυχίας.
Στη συνέχεια διαβλέπει τη «μεγάλη ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου, σοβαρού πολιτικού κόμματος που θα μπει δυναμικά στο παιχνίδι της εξουσίας με αξιώσεις να την διεκδικήσει στις επόμενες εκλογές». Ενδεχομένως το άρθρο να αποτελεί και τον προπομπό ίδρυσης ενός νέου πολιτικού κόμματος. Η ίδρυση ενός ακόμη κόμματος θα δώσει λύση στο σημερινό αδιέξοδο ή θα είναι και αυτό μια εφήμερα φωτίζουσα πυγολαμπίδα όπως τόσα άλλα και θα περάσει σύντομα στην ιστορία και τη λήθη;
Εκτιμώ πως οποιαδήποτε ανάλυση της πολιτικής κατάστασης, η οποία επικεντρώνεται μόνο στα πολιτικά κόμματα, θα πρέπει να θεωρείται πλέον ξεπερασμένη καθόσον δεν μπορεί να προσφέρει στην επίλυση των τρομακτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας.
Και εξηγώ. Τι θα συνέβαινε εάν υφίστατο η δυνατότητα να δημιουργηθούν ένα ή περισσότερα νέα πολιτικά κόμματα ή ακόμη να αντικατασταθεί όλο το προσωπικό των κομμάτων με τους πλέον αδιάφθορους και ικανούς των Ελλήνων; Κατά πάσα πιθανότητα αυτό το νέο ανθρώπινο δυναμικό των κομμάτων θα διαπίστωνε από την πρώτη κιόλας ημέρα το κατεστημένο δομικό αδιέξοδο και θα όφειλε να προτείνει τις αναγκαίες αλλαγές στο πολιτικό σύστημα καθεαυτό, το οποίο μοιάζει ο μεγάλος «ασθενής» και η πηγή των παθογενειών του ελληνικού κράτους. Και εάν δεν κατόρθωνε να πραγματοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα, τότε το μεγαλύτερο μέρος του νέου αίματος θα κατέπιπτε στην ίδια κατηγορία με τους προηγούμενους, ενώ όσοι θα παρέμειναν πιστοί στις αξίες τους, θα τους εξέβραζε κακήν κακώς το ίδιο το σύστημα.
Διότι εξουσία δίχως κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο φθείρει και διαφθείρει τους κατέχοντες.
Το πολιτικό μας σύστημα(«Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία» σύμφωνα με το Σύνταγμα) διατείνεται ότι έχει δομηθεί προκειμένου να εξυπηρετήσει την «Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία». Όμως ούτε Αντιπροσώπευση είναι ούτε Δημοκρατία. Ας προσεγγίσουμε όμως το ζήτημα λίγο πιο κριτικά και ρεαλιστικά.
Αυτό που ονομάζουμε σήμερα «Φιλελεύθερη Συνταγματική Δημοκρατία», «Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία», «Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία», «Προεδρική Δημοκρατία», «Ισλαμική Προεδρική Δημοκρατία», «Λαϊκή Λαοκρατική Δημοκρατία» κλπ, έχει σχέση με τη Δημοκρατία η οποία θεωρείται ελληνική πρωτοτυπία; Η Δημοκρατία όπως αρχικά επινοήθηκε, είναι η πολιτεία εντός της οποίας ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Η δε Ελευθερία «ορίζεται ως αυτονομία, ως το γινόμενο της αυτοκαθοριστικής δυνατότητας του ανθρώπου. Κατά τούτο, η ελευθερία τοποθετείται στον αντίποδα της (αναγκαστικής ή εθελουσίας) εξάρτησης, δηλαδή της εξουσίας, και διαφοροποιείται θεμελιωδώς από το δικαίωμα. Η ελευθερία διακρίνεται στην ατομική, κοινωνική και στην πολιτική της διάσταση. Η ατομική, αφορά στις προσωπικές επιλογές του κοινωνικού ανθρώπου. Η κοινωνική ανάγεται στις συμβάσεις, που συνάπτει το άτομο με υποσυστήματα (π.χ. στον τομέα της εργασίας). Η πολιτική καλύπτει τη σχέση του ατόμου με το όλον. Η σωρευτική απόλαυση της ατομικής, κοινωνικής και πολιτικής ελευθερίας αποδίδεται με την έννοια της καθολικής ελευθερίας.» (Γιώργος Κοντογιώργης).
Η κοινωνία της Δημοκρατίας είναι πολιτική κοινωνία, η οποία συγκροτημένη σε Δήμο ασκεί την καθολική πολιτική αρμοδιότητα. Δηλαδή το πολιτικό σύστημα το επενδύεται η κοινωνία και όχι το κράτος. Σήμερα έχουμε μόνο ατομική ελευθερία και δεν μπορούμε καν να φανταστούμε πώς θα ζούσαμε εάν είχαμε πολιτική και κοινωνική-οικονομική ελευθερία.
Κι επιπροσθέτως, έχουμε αντιπροσώπευση; Προκειμένου να υπάρχει αντιπροσώπευση θα πρέπει η κοινωνία των πολιτών (το σώμα της κοινωνίας που κατέχει την ιδιότητα του πολίτη) συγκροτημένη ως Δήμος να εισέλθει στο πολιτικό σύστημα ως εντολέας, να γίνει θεσμός (κοινωνικός θεσμός) και να αποκτήσει βούληση, όπερ στη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα προφανώς δεν ισχύει. Η θεσμισμένη αυτή οντότητα (ο Δήμος) θα πρέπει να παραλάβει από τον «μονάρχη-πρωθυπουργό» τις ιδιότητες, δηλαδή τις αρμοδιότητες, που προσιδιάζουν στο καθεστώς του εντολέα, να τους καθορίζει το γενικό πλαίσιο της πολιτικής που επιθυμεί να ακολουθηθεί (φυσικά προς το κοινό συμφέρον) και να τους ανακαλεί όταν κρίνει ότι δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους ελέγχοντάς τους (καταλογισμός ευθύνης) σύμφωνα με τους νόμους. Ο «μονάρχης-πρωθυπουργός» να είναι αποκλειστικά ο εντολοδόχος της κοινωνίας των πολιτών.
Ποια από τα παραπάνω ισχύουν σήμερα; Κατ΄ουσίαν εάν συγκρίνουμε όχι μόνο το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αλλά και την πλειοψηφία των χωρών του δυτικού κόσμου θα διαπιστώσουμε ότι αντιστοιχούν στην προ-Σολώνια εποχή των Αθηνών (6ο αιώνα π.Χ.). Δηλαδή είναι προ-αντιπροσωπευτικά.
Τελικά πώς θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το Πολιτικό μας Σύστημα; Μάλλον ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ ή ορθότερα ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΗ ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ.
«Η έννοια της κομματοκρατίας ορίζει τη δομή και τη λειτουργία του πολιτικού φαινομένου σε μια φάση κατά την οποία το κομματικό σύστημα αυτονομείται και κυριαρχεί επί του τυπικού πολιτικού συστήματος, έτσι ώστε το πρώτο να καθορίζει τη λογική θεμελίωση και την πολιτική δυναμική του δεύτερου. Επομένως, η κομματοκρατία εντοπίζεται στο πολιτικό σύστημα όπου η προσέγγιση και, εννοείται, η συγκρότηση της πολιτικής γίνεται στο επίπεδο της εξουσίας, με την οποία αντιμετωπίζεται περίπου ως ένα ενιαίο ταυτολογικό όλον.» (Γιώργος Κοντογιώργης, «ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ»).
Το κόμμα αποτελεί το όχημα χειραγώγησης των καταστατικών θεσμών της πολιτείας. Το κοινοβούλιο, η κυβέρνηση και το κράτος στο σύνολό του τελούν υπό την πολιτική ομηρία του κόμματος, στη κορυφή του οποίου βρίσκεται ο αρχηγός. Το κόμμα είναι καθαρά προσωποκεντρικό και αυταρχικό, οπότε και διαμορφώνει καθ΄όμοίωση το Πολιτικό Σύστημα.
Στην κομματοκρατία «η ιδιότητα του εντολέα κατέχεται εξ ολοκλήρου από το εντολοδόχο κράτος, ενώ ο σκοπός της πολιτικής αναφέρεται στο ‘έθνος’, στο ‘γενικό’ ή στο ‘δημόσιο’ συμφέρον, όχι όμως στη βούληση ή στο συμφέρον της κοινωνίας.» (Γιώργος Κοντογιώργης). Η κοινωνία ως ιδιώτης, βρίσκεται εκτός του πολιτικού συστήματος.
Αντιλαμβάνομαι ότι η παραπάνω ανάλυση δεν μπορεί να καλύψει ούτε καν εισαγωγικά το μεγάλο θέμα της μορφής του πολιτικού μας συστήματος. Τα ερωτήματα που μπορεί να τεθούν είναι πάρα πολλά. Ενδεικτικά παραθέτω ορισμένα:
Τι είναι Δημοκρατία, πότε εμφανίστηκε, πώς μεταλλάχθηκε στον κοσμοϊστορικό χρόνο και πότε εξέπεσε;
Γιατί δεν έχουμε σήμερα κοινωνική και πολιτική ελευθερία;
Τι είναι δικαίωμα και τι ισότητα: Ποια η σχέση τους με την ελευθερία;
Τι είναι «εταιρική οικονομία» και ποια είναι σήμερα η σχέση της οικονομίας με την πολιτική;
Τι είναι τα «κοινά» των Ελλήνων;
Είναι δυνατόν να λειτουργήσει η αντιπροσώπευση στις μέρες μας;
Γιατί ο Διαφωτισμός «από γνωσιολογία της νεότερης ανθρωποκεντρικής μετάβασης έγινε απολογητική ιδεολογία του κατεστημένου», ο οποίος «τελικά δεν αντιπροσωπεύει παρά τη γνώση και την αντίληψη για τον (ελεύθερο) άνθρωπο, που προσιδιάζει σε μία πρωτο-ανθρωποκεντρική κοινωνία»;
Γιατί η εκπαίδευση και κατά συνέπεια η παιδεία χωλαίνουν στη πατρίδα μας;
Γιατί στο ελληνικό κράτος απουσιάζει μια Εθνική Στρατηγική; Μήπως Εθνική Στρατηγική και κομματοκρατία είναι ασυμβίβαστες έννοιες;
Είναι ποτέ δυνατόν το πολιτικό σύστημα της κομματοκρατίας να δημιουργήσει τους αναγκαίους θεσμούς για μια Εθνική Στρατηγική;
Για όλα τα ερωτήματα, όχι μόνο τα παραπάνω, υπάρχουν ή και διερευνόνται απαντήσεις. Προαπαιτούμενο είναι η θέληση για βαθιά γνώση, η οποία προϋποθέτει ενδελεχή μελέτη των εννοιών, ορισμένες από τις οποίες, όπως η Δημοκρατία, έχουν διαστρεβλωθεί εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των ολίγων.
Προσωπικά κατόρθωσα να προσεγγίσω επιστημονική απάντηση στα περισσότερα από τα παραπάνω ερωτήματα, καθώς και σε πολλά άλλα. Όμως επειδή ουδείς κατέχει πλήρως την αλήθεια, συνεχίζω τη προσπάθειά μου. Η Κοσμοσυστημική Γνωσιολογία η οποία είναι «προϊόν της πολυετούς έρευνας και διδασκαλίας του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη, που επιχειρεί να αναμορφώσει ριζικά το γνωσιακό και μεθοδολογικό υπόβαθρο των Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών θέτοντας ως κεντρική αναλυτική κατηγορία την έννοια του κοσμοσυστήματος», την οποία συνεχίζω να σπουδάζω στην ομώνυμη Ακαδημία (https://cosmosystem-democracy.com/), μου παρέχει τα κατάλληλα γνωσιολογικά εργαλεία.
- Δημήτριος Καρατζίδης