Το 1789, περίπου δυόμιση αιώνες παλαιότερα, έλαβε χώρα η Γαλλική Επανάσταση, μια επανάσταση πολιτικού και πολιτειακού χαρακτήρα ορμώμενη από τα ιδανικά του Διαφωτισμού και υποστηριζόμενη από πλήθος σπουδαίων προσωπικοτήτων, η οποία άλλαξε τη ροή της ιστορίας και ανατρέχουμε σε αυτήν μέχρι και σήμερα. Στην ιδρυτική διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη , η οποία περιλαμβάνει 17 άκρως λακωνικά άρθρα, περιγράφονται με απόλυτη σαφήνεια οι προϋποθέσεις για να θεωρείται ένα πολίτευμα δημοκρατικό. Ήδη στο προοίμιο της διακήρυξης ρητά αναφέρεται ότι ο λόγος για τη δυστυχία και την πολιτική διαφθορά είναι η περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η δε ύπαρξη και διατήρηση Συντάγματος εξυπηρετεί τη διασφάλιση των προαναφερθέντων αναμφισβήτητων δικαιωμάτων και αρχών, ώστε οι ισχυρισμοί των πολιτών , που μέχρι τότε βασίζονταν σε απλές προφορικές αρχές, να βρίσκουν πρόσφορη αιτιολόγηση στον υπέρτατο θεσμό: αυτόν του Συντάγματος.
Στο κείμενο θεσμοθετείται με σαφήνεια η κυριαρχία των πολιτών στο άρθρο 3: Η αρχή της κάθε κυριαρχίας διαμένει ουσιαστικά στο έθνος. Κανένα σώμα, κανένα άτομο δεν μπορεί να ασκήσει εξουσία που δεν προέρχεται ρητά από αυτό.
Στο άρθρο 6 δηλώνεται ότι το μοναδικό κριτήριο για την κατάκτηση δημόσιων θέσεων από έναν πολίτη πρέπει να είναι αποκλειστικά οι αρετές και τα ταλέντα του.
Και βεβαίως το άρθρο 16 , το οποίο στο πρωτότυπο έχει αυτολεξεί ως εξής:
Toute société dans laquelle la garantie des droits n’est pas assurée, ni la séparation des pouvoirs déterminée, n’a point de Constitution. (sic)
Και το οποίο μεταφράζεται κατά λέξει : κάθε κοινωνία στην οποία η εγγύηση των δικαιωμάτων δεν είναι εξασφαλισμένη, ούτε ο διαχωρισμός των εξουσιών καθορισμένος, δεν έχει Σύνταγμα.
Δέον σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι σε όλες τις επίσημες μεταφράσεις στο Διαδίκτυο (και ίσως όχι μόνο) το εν λόγω άρθρο μεταφράζεται με αοριστολογίες και «ποιητική αδεία» τύπου: «δεν είναι οργανωμένη» , «δεν έχει οργανωμένο χαρακτήρα» κλπ σε μια σκόπιμη (;;;) προσπάθεια να αποπροσανατολιστούν οι πολίτες σχετικά με το χαρακτήρα του πολιτεύματος και το σημερινό status quo.
Η αρχή διαχωρισμού των εξουσιών (ορθότερος όρος από την απλή «διάκριση») μπορεί να χαρακτηριστεί ήδη από τη Γαλλική Επανάσταση ως γενική προληπτική εγγύηση ύπαρξης/τήρησης του Συντάγματος.
Το δε Σύνταγμα με τη σειρά του είναι η αποκλειστική δικλείδα ασφαλείας για την περιφρούρηση των άκρως σημαντικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων , της πρόληψης και καταστολής των καταχρήσεων από το αντιπροσωπευτικό σύστημα και της εν γένει ύπαρξης της Δημοκρατίας.
Σήμερα, τόσους αιώνες μετά, δεν μπορούμε να καυχηθούμε δυστυχώς για καμία εγγύηση ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων, κανέναν σαφή διαχωρισμό εξουσιών και άρα σύμφωνα με τη διακήρυξη – φάρο που συντάχθηκε αιώνες πριν, δεν έχουμε καν Σύνταγμα. Η χώρα μας χαμένη σε ένα δικό της χωροχρόνο αδυνατεί να εναρμονιστεί με τις παλαιόθεν εξελίξεις. Βιώνει έναν πρωτόγνωρο Μεσαίωνα, και το πολίτευμά μας έχει εκτραπεί σε ολιγαρχία-τυραννία, μιας και ευθύς εξαρχής η διάκριση των εξουσιών, ο πυλώνας αυτός που λειτουργεί ως εγγύηση του Συντάγματος δεν υπάρχει. Καθημερινά παραβιάζεται η διάκριση των εξουσιών , διότι στα πλαίσια μιας κακώς εννοούμενης «σύμπραξης» αυτών έχει καταργηθεί ο μηχανισμός ανάσχεσης / ελέγχου μεταξύ τους, αφού όλα τα όργανα απαρτίζονται ακριβώς από τα ίδια πρόσωπα ή όλοι είναι «φίλοι»: οι βουλευτές είναι υπουργοί και τούμπαλιν, οι ανώτατοι δικαστικοί γίνονται υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί , οι δικαστικοί διορίζονται ως προσωπικοί γραμματείς κυβερνητικών αρχόντων, οι βουλευτές δικάζονται (και αθωώνονται) από φίλους δικαστές κοκ.
Μέχρι να καταλάβουμε ότι το πολίτευμα έχει άρδην εκτραπεί θα ζούμε υπό καθεστώς κυριολεκτικά ασύντακτο (άνευ Συντάγματος), θα ζούμε σε εποχές σκοταδισμού, πριν καν τη Γαλλική Επανάσταση του 1789.
Ήρθε η ώρα για καινούργια επανάσταση ώστε να ανακτήσουμε αυτά που αιώνες διακηρύσσονται, τα αυτονόητα.
Ήρθε η ώρα για επαναφορά της Δημοκρατίας.
- Ίριδα Σταθάκου