Του Κρίτωνα Καππαδόκη
Αν θελήσουμε να προβούμε σε μια πέραν τής επιφανείας εξέταση τού τι είναι το “δ” , θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε τα εξής :
Ι. Το κεντρικό θεμελιακό μήνυμά του (ή ας το πούμε και το “concept”του) είναι σωστό, είναι καινοτόμο, είναι πρωτότυπο και πρωτοποριακό, μπορεί δίκαια να χαρακτηρισθεί επαναστατικό: Οι πολίτες παίρνουν υπεύθυνη θέση, παίρνουν την υπόθεση τής δημοκρατίας στα χέρια τους .
Αναβαθμίζονται ως καθοριστικοί άμεσοι τελεστές τού δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλά και επιφορτίζονται με την υποχρέωση να ασκήσουν ενεργώς αρμοδιότητες και καθήκοντα που απορρέουν από αυτήν την ιδιότητά τους . Αυτό το δεύτερο σημείο ουσιαστικά βάλλει κατά μιάς χρόνιας, βαθειάς κακοδαιμονίας : οι πολίτες με το παρακμιακό πελατειακό σύστημα δήθεν “δημοκρατίας” , που λειτουργεί επί τόσα χρόνια, έχουν καταστεί ράθυμοι ως προς την δράση και έχουν συνηθίσει , αντί να έχουν ευθύνες, αντιθέτως να συναλλάσσονται ανεύθυνα με τούς πολιτικούς, παρέχοντας ψήφο έναντι ανταλλαγμάτων ˙ έχουν μάθει να ψηφίζουν με κριτήριο την ήσσονα προσπάθεια : ποιος θα μού δώσει παροχές ώστε να εισπράττω μισθό χωρίς κόπο, ποιος θα μού διορίσει το παιδί ή άλλα πρόσωπα τού περιβάλλοντός μου σε υπηρεσιακό πόστο, ώστε να φύγει από τα χωράφια και την σκληρή αγροτική ζωή , ή ποιος θα με καλύψει σε “έξυπνες, πονηρές” (παράνομες) μεθοδεύσεις μεγιστοποίησης κέρδους με το λιγότερο δυνατό κόστος (είτε σε αγροτικές είτε σε επιχειρηματικές δράσεις) .
Η μεγαλύτερη πρόκληση, τού “δ” είναι , νομίζω, κυρίως αυτή:
Επιδιώκει να πείσει τον πολίτη να αλλάξει ρόλο ˙
από άπραγος θεατής, να γίνει πρωταγωνιστής .
Αυτό που λέει με την πετυχημένη φράση ο Σταύρος Κ. : «αυτός που περιμένετε, είσαστε // είμαστε σεις//εμείς οι ίδιοι». Επιδιώκει το “δ” να πεισθεί ο πολίτης ότι , αντί να περιμένει έναν Αρχηγό με τον οποίο θα επικοινωνεί με ανέξοδα “ζήτω” και επικερδή ψήφο, πρέπει να γίνει πράγματι αυτός, ο ίδιος ο πολίτης , ο υπεύθυνος τής διαχείρισης των κοινών ˙ είναι τιμητικό , είναι και επίμοχθο (είναι και ένα “ξεβόλεμα”).
ΙΙ. Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι το εξής: εφ’ όσον το “δ” είναι ένα πολιτικό κίνημα , πρέπει αυτό να αποκτήσει και μαζικότητα ˙ όχι απλά να εξαπλωθεί. Ως πολιτική δράση καλείται και πρέπει να μεγιστοποιήσει την διείσδυσή του στην κοινωνία , σε όλα τα στρώματά της . Δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι , στα πρωτοπόρα και πρωτάκουστα κινήματα ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορέσουν να αναπτυχθούν πέρα από “πιο ψαγμένους” , ακαδημαϊκούς , ή και με την ευρύτερη έννοια , ελιτίστικους κύκλους .
Το “δ” φέρνοντας ένα καινοτόμο μήνυμα απευθύνεται κατ’ αρχήν στην κάθε μια ιδιαίτερη προσωπικότητα και διαλέγεται με τον κάθε πολίτη προσωπικά ˙ παρά ταύτα όμως , έστω και αν ενοχλεί ενδεχομένως η ιδέα , ή , ακόμη και αν ακούγεται απαξιωτική για την ιδιότητα τού πολίτη, δεν αρκεί αυτός ο προσωπικός διάλογος με τον κάθε πολίτη , αλλά προκειμένου να εξαπλωθεί το μήνυμά του , είναι προφανώς αναγκαίο , το “δ” να αντιμετωπίσει τον πολίτη και ως μάζα [1]
Συνέπεια αυτής τής αναπόδραστης αναγκαιότητας για μαζικότητα είναι και η αναπόφευκτη χρήση μέσων marketing ˙ είναι απαραίτητο οι δράσεις τού “δ” να προβληθούν και με τρόπους πολιτικού marketing , ακόμη και αν αυτό μπορεί να μοιάζει υποτιμητικό για την ιδεολογική υψηλοφροσύνη τού στίγματός του (ή και για την αξιοπρέπεια τού πολίτη) ˙ το μήνυμά του πρέπει να απλώνεται όλο και περισσότερο με κάθε θεμιτό μέσο και με τον κατά το δυνατόν πιο αποτελεσματικό τρόπο . Στα πλαίσια αυτά μπορεί να πει κανείς ότι , έστω και αν οι βασικές 10 ιδέες τού “δ” παρουσιάζονται ως «ιδέες» , παρά ταύτα είναι εξ ορισμού κάτι πολύ πιο ισχυρό και πιο δυναμικό ˙ είναι στην πραγματικότητα κάτι περισσότερο και από «προτάσεις» ˙ μπορεί να πεί κανείς ότι είναι «αξιώσεις» ˙ ίσως να είναι παρακινδυνευμένο, αλλά θα μπορούσε να είναι ακόμα και mandates “εντολές”[2] ή, γιατί όχι , έστω, «θέσεις»[3].
ΙΙΙ. Εξ άλλου παρατηρώντας κανείς αντικειμενικά την πρωτοβουλία τού “δ” μέσα στα πρόσφατα πολιτικά τρέχοντα και δρώμενα, δεν μπορεί να αγνοήσει τον κίνδυνο τού να συκοφαντηθεί το “δ” ως «γραφικό» ή ως παροδικό, ευκαιριακό κ.ο.κ. («τόσοι και τόσοι έρχονται και παρέρχονται ˙ ο αξιόλογος Φαήλος ονειρεύεται κομματικό εκτόπισμα, ένας παλαιοκομματικός αστέρας τού νοσηρού συνδικαλισμού επαγγέλλεται “ΕΔΕΜ”, ο άλλος λέει άλλα κ.λπ. …») . Όμως αυτό μολονότι αναφέρεται ως κατ’ αρχήν “κίνδυνος”, δεν είναι αδυναμία αλλά είναι στην πραγματικότητα ευκαιρία.
Είναι από τα ζητήματα που δεν θα φοβηθεί να αντιμετωπίσει το “δ”, με όλα τα δυνατά μέσα . “δ” : ΔΙΑΦΕΡΟΥΜΕ είμαστε κάτι αληθινά ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ. Στα μέσα αυτά μπορούν να περιληφθούν μοντέρνα τεχνολογία (π.χ. να χρησιμοποιηθούν περισσότερα sites στο internet με τα μηνύματα τού “δ”) αλλά και παλαιομοδίτικα μέσα , ακόμη και διανομή φυλλαδίων ˙ ίσως – ίσως δεν θα ήταν σκόπιμο να αποκλεισθεί και η κλασσική αφισοκόλληση .
Το αιτούμενο δεν είναι να ενδιαφερθούν
μόνο οι “αξιόλογοι , ψαγμένοι” άνθρωποι, ,
αλλά να κινητοποιηθούν , να ξεσηκωθούν όλοι.
IV. Υπάρχει τέλος πάντα και ο κίνδυνος τού να αντιμετωπισθεί το κίνημα τού “δ” ως ένα κομματικό υποκατάστατο .
Αλλά και αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί ότι είναι επίσης μεγάλη δύναμη τού “δ” και να αξιοποιηθεί έτσι : η ιδιαιτερότητα τού “δ” είναι ότι απευθύνεται σε όλους, χωρίς κομματικό καλούπι . Αυτό σημαίνει “σε όλους” : ακόμα και αν ανήκουν σε κομματικούς σχηματισμούς. Έχει την δυνατότητα το “δ” να πει εξειδικευτικά ότι :
«πάμε μαζί για τα αιτήματα , τις αξιώσεις τού “δ”,
χωρίς να αλλάξεις κομματική συμπάθεια ή ένταξη.
Μείνε αν θές με το κόμμα σου, δεν σού λέμε να ψηφίσεις κάποιο άλλο συγκεκριμένο κόμμα ˙ αλλά παράλληλα έλα μαζί μας να ταρακουνήσουμε το αγκυλωμένο νοσηρό πλέγμα που ακυρώνει την δημοκρατικότητα τού πολιτεύματος» .
Το “δ” απευθύνεται στον κάθε πολίτη και τού λέει ότι δεν εντοπίζουμε τις ευθύνες στο δικό του κόμμα ˙ δεν λέει ότι φταίει κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, αλλά όλο μαζί το συνολικό σύστημα , αφού το Σύνταγμα όλοι μαζί το ψηφίσαν, το στήριξαν άμεσα ή έμμεσα ˙
έλα όπως είσαι, όπου και άν είσαι!
Για τον λόγο αυτό και θα είναι σοφή επιλογή τού “δ”, το να παραμείνει (όπως και είναι) μακριά από κομματικά χρωματισμένους πολίτες και να αποβλέπει, να αρκείται στην συστράτευση όσων δεν έχουν “βαρύ” παρελθόν σε κάποια κόμματα ή παρακομματικά σχήματα.
V. Αλλά, παρά ταύτα ό,τι και αν κάνει το “δ”, πάντα θα είναι καχύποπτοι απέναντί του όσοι προτάσσουν επιλογές “φιλελεύθερες και νεοφιλελεύθερες”, ή παραλλαγές “προοδευτικών οραμάτων” ˙ το γεγονός ότι το “δ” επιλέγει ταυτόχρονα με την δημοκρατικότητα, σε άρρηκτη συνύφανση και τον πατριωτισμό, την αγάπη στην Πατρίδα με τιμή στα πατριωτικά ιδεώδη, θα το καθιστά ύποπτο για “δεξιόστροφη” κατεύθυνση.
Πλην όμως ποιος είπε ότι o πατριωτισμός αντιβαίνει στiς δημοκρατικές αξίες και ότι η έγνοια και ο αγώνας για την Δημοκρατία δεν συμπορεύεται με το αφανάτιστο πατριωτικό φρόνημα, με την αγάπη τού πολίτη στην πατρίδα του;
Ας γίνει επί τέλους ξεκάθαρο προς κάθε πλευρά (και το “δ” είναι μια εξαιρετική ευκαιρία γι’ αυτό) ότι , όσα και αν έχουν λεχθεί στο παρελθόν και προβάλλονται ως παγιωμένες απόψεις , ότι τάχα οι πατριώτες δεν είναι δημοκρατικοί, ή ότι όσοι είναι δημοκρατικοί έχουν δήθεν “αλλεργία” στα πατριωτικά προτάγματα , είναι αβάσιμες , αυθαίρετες και κακόβουλες κατασκευές. Έχουμε άλλωστε απέραντο πλήθος , ατέλειωτη στρατιά παραδειγμάτων διακεκριμένων ανθρώπων, πολιτών , των οποίων η πορεία και οι αγώνες μαρτυρούν πανηγυρικά για το αντίθετο ˙ δεν αναφέρω ονόματα για να μην εγκλωβίσω το “δ” σε προσωποποιημένες αναφορές .
Το “δ” μπορεί να προβάλει και να υποστηρίξει το προφανές , αυτονόητο διώνυμο :
Δημοκρατικός πατριωτισμός και
πατριωτική δημοκρατικότητα ταυτόχρονα.
Μπορεί να το κάνει αυτό το “δ” .
Και μακάρι να το πετύχει . Μάς χρειάζεται και (νομίζω ότι) μάς αξίζει !
[1] Ίσως είναι χρήσιμη μια επικέντρωση και σε συμπεράσματα κλασσικών σχετικών αναλύσεων (π.χ. Gustave Le Bon – «Η Ψυχολογία των Μαζών», Sigmund Freud – «Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ»).
[2] με επιφύλαξη για τον κίνδυνο διακωμώδησης με παραπομπή στις 10 Εντολές τού Μωσαϊκού Νόμου .
[3] Βέβαια και εδώ θα μπορούσε να γίνει άλλη ιστορική συσχέτιση, με τις 95 “Θέσεις” , τις οποίες στις 31/10/1517 ο Μαρτίνος Λούθηρος τοιχοκόλλησε στις θύρες του Καθεδρικού Ναού της Βυρτεμβέργης …